Jak wybrać karmę? #2 Zboża i inne składniki

W poprzednich postach pisałam, że najważniejszym składnikiem karmy dla psa jest mięso, czyli że karma jest tym lepsza jakościowo, im jest go więcej w jej składzie. Producenci mają obowiązek podawać na etykiecie opakowania karmy składniki w odpowiedniej kolejności, zaczynając od tego, którego jest najwięcej. Chcąc nas przekonać do swojej karmy stosują różne wybiegi mające sprawić, aby to właśnie mięso było zawsze na pierwszym miejscu. Zabieg ten dotyczy głównie składników z grupy zbóż.

Zboża 
Większość karm dostępnych na rynku zawiera w swoim składzie zboża, najczęściej są to pszenica, kukurydza, ryż i sorgo. Powszechnie panuje przekonanie, że system trawienny psa nie pozwala mu na trawienie zbóż, co jest prawdą w odniesieniu do ziaren w ich naturalnej, surowej formie. Dzieje się tak dlatego, że psy nie posiadają odpowiedniego układu zębów, mają krótszy przewód pokarmowy, a także ich organizm nie posiada enzymów pozwalających im na pełne trawienie i przyswajanie energii z roślin.  Jednak psy są w stanie przetrawić ziarna i wykorzystać energię w nich zawartą, jeśli są one specjalnie przygotowane (np. zmielone, poddane działaniom specyficznych enzymów czy też bakterii). Przyswajalność substancji odżywczych w zależności od rodzaju użytych ziaren potrafi być bardzo różna. Najlepiej przyswajanym zbożem jest ryż (ok. 70% przyswajalności), a najgorzej kukurydza (ok. 55% przyswajalności). Zawartość białka w zbożach waha się w granicach 8-14%. Białka pochodzenia roślinnego nie zawierają wszystkich potrzebnych aminokwasów i nie są tak łatwo trawione jak białka zwierzęce. Tak więc zboża są słabym źródłem białka, za to dostarczają psu nadmiaru węglowodanów. Najlepsze dostępne na rynku karmy zawierają około 23-25% węglowodanów, a badania wskazują, że w diecie praprzodka psa znajdowało się zaledwie 14% węglowodanów. Na etykietach karmy większość producentów nie podaje, jaki jest procentowy udział węglowodanów w 100 g karmy. Można sobie jednak z tym poradzić w bardzo prosty sposób: wystarczy odjąć całkowitą ilość białka, tłuszczy, popiołu, włókna i wilgoci od ilości wagi całkowitej produktu, by uzyskać łączną ilość węglowodanów. Dla przykładu weźmy skład jednej z wiodącej marek w Polsce: Białko 28%, tłuszcz 18%, popiół 7%, włókno 2%, wapń 1,2%, fosfor 1%, wilgotność 8,5%, czyli 100 - 28 – 18 – 7 – 2 – 1,2 – 1 – 8,5 =  34,3, co oznacza, że w tej karmie poziom węglowodanów to około 34%.

Zapamiętajmy więc prostą zasadę: im więcej zbóż w karmie, tym więcej niepotrzebnych węglowodanów.  Nie ulega wątpliwości, że obecność zboża pozwala producentom znacząco obniżyć koszty produkcji karmy. Zboża są też spoiwem ułatwiającym formowanie kulek w procesie produkcji karmy.

Co to są włókna pokarmowe? 
Włókna inaczej zwane błonnik pokarmowy są naturalnym składnikiem warzyw, owoców, nasion i zbóż i spełniają ważną rolę w procesach fizjologicznych. Wyróżniamy dwa typy włókien – nie ulegające i ulegające fermentacji. Włókna nie ulegające fermentacji w przewodzie trawiennym pomagają regulować pasaż jelitowy. Włókna ulegające zmianom w przewodzie trawiennym, wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które są jedynym źródłem energii dla komórek wyściełających jelito grube. Błonnik zmniejsza też wartość energetyczną pokarmu, daje uczucie sytości i chroni przed zaparciami. W karmach dobrze zbilansowanych zawierających produkty zbożowe i/lub odpowiednie owoce, warzywa ilość błonnika powinna być wystarczająca. Zdarza się jednak, że jest go za mało, wówczas producenci wprowadzają określone produkty lub wyizolowane rodzaje włókien, jak np. pulpa buraczana lub wysłodki buraczane, pulpa cytrusowa, pomidorowa, owocowa, celuloza, włókna grochu, owsa, łuski ryżowe, sojowe, kukurydziane i inne, które ułatwiają formowanie kału o zwartej konsystencji i stymulują rozwój prawidłowej flory bakteryjnej.

Sama obecność w karmie pulpy buraczanej czy pomidorowej nie jest niczym złym, jeśli jej obecność jest związana z opisanymi powyżej funkcjami i w składzie karmy umieszczona jest na końcowych pozycjach.  Problemem staje się wówczas, gdy jej pozycja w składzie karmy jest zbyt wysoka, bo wówczas stanowi tani wypełniacz karmy. Jeśli na dodatek w składzie karmy znajdują się jeszcze inne produkty zbożowe, to taką karmę nie można zaliczać do dobrych. 

Co oznacza wilgotność w karmie? 
W karmie należy zwrócić uwagę również na zawartość wody (wilgotność), zwłaszcza przy porównywaniu karm. Karma zawierająca taką samą ilość procentową białka i 6% wody ma de facto więcej białka niż karma o identycznej procentowej jego zawartości, ale mająca aż 10% wody. Im mniej wody w karmie, tym lepiej. Dobre karmy mają jej ok. 6%, w tych gorszych jest jej więcej. 

Co to jest popiół i jakie są korzyści z jego obecności w karmie? 
Popiół jest oznaczeniem wymaganym dla określenia zawartości minerałów w karmie. W celu pomiaru i kontroli ilości minerałów w pożywieniu dla zwierząt muszą one najpierw zostać spalone. Popiół jest tym co pozostaje po tym procesie. Ilość popiołu w karmie odzwierciedla dokładnie ilość minerałów, jaką ona zawiera. Ten składnik analizy karmy określa tak ważne makroelementy jak: wapń, fosfor, magnez, sód, potas, chlor, ale także pierwiastki śladowe, jak: żelazo, miedź, cynk, mangan, kobalt, selen, czy jod. Te substancje pełnią nie tylko ważne role przy budowie szkieletu, ale odgrywają dużą role w funkcjonowaniu nerwów, mięśni, gospodarce wodnej, budowie krwi, pigmentacji, są także składnikiem wielu hormonów i enzymów. Bardzo ważne jest zachowanie odpowiednich proporcji w dostarczeniu minerałów do organizmu, ponieważ zarówno niedobory, jak i nadwyżki prowadzą do bardzo poważnych wad rozwojowych i upośledzeń funkcji organizmu. Dobrej jakości karmy zawierają między 5 - 9% popiołu. Należy zawsze sprawdzać ilość popiołu w pokarmie dla zwierząt. Istotne jest również, aby minerały w karmie były zrównoważone. 

Na co zwrócić uwagę?

Barwniki – ich obecność w karmie to jedno wielkie nieporozumienie, dla psa kolor karmy jest bez znaczenia. Kolorowe kulki nie oznaczają, że użyto szpinaku czy marchewki, ale sztucznych barwników. Celem jest przede wszystkim zrobienie wrażenia na kupujących, jak np. poprzez zastosowanie czerwonego barwnika, aby kulki wydawały się bardziej mięsne.

Substancje konserwujące - wiele z nich ma działania  karcynogenne - BHT, BHA, Ethoxyquin. Kwas cytrynowy znacznie zwiększa ryzyko skrętu żołądka, jeśli namaczamy karmę przed podaniem. Preferowane substancje konserwujące to tokoferole, kwas askorbinowy, witamina E albo wyciąg z rozmarynu.

Polepszacze zapachowe i smakowe – zabiegi te mają na celu zmotywowanie psa do zjedzenia karmy o mało atrakcyjnym składzie. Poza pobudzeniem zmysłu węchu i smaku u psa dodatki te nie mają żadnych wartości odżywczych, ale za to zachęcają zwierzę do zjedzenia czegoś, czego w normalnych warunkach nawet by nie tknął. Tak więc jeśli znajdziemy w składzie karmy: wątrobę lub mączkę z wątroby (o ile nie jest to jeden z głównych składników karmy), suszone drożdże browarniane, kultury drożdży, aromaty, aromat bekonu, zapach dymu, bioflawonoidy cytrusowe, smalec, łój, bulion, roztwór drobiowy, wysuszony roztwór pochodzenia zwierzęcego, suszony ser w proszku itp., to powinniśmy mieć świadomość, że karma jest raczej wątpliwej jakości i potrzebuje dodatkowych wspomagaczy, aby pies chciał ją zjeść.

W kolejnym wpisie z tej serii znajdziecie podsumowanie najważniejszych punktów, na które powinniśmy zwrócić moim zdaniem uwagę przy wyborze karmy. W oparciu o wiedzę i doświadczenia hodowców podam listę polecanych karm w czterech przedziałach cenowych.

Źródło: psy24.pl, swiatczarnegoteriera.republika.pl, vetopedia.pl, foto.recenzja.pl 

Inne wpisy z tej serii:
- Jak wybrać karmę?
- Jak wybrać karmę? #1 Mięso
- Jak wybrać karmę? #3 Podsumowanie

Sprawdź skład karmy firm Almo Nature i Fitmin

Fitmin dla dorosłego psa

Almo Nature dla dorosłego psa